|
Jasiel nieistniejąca wieś, obecnie
rozległe polany u źródeł Jasiołki. Dociera tu asfaltowa szosa z Moszczańca
oraz dolinna droga gruntowa z Woli Wyżnej.
Jasiel lokowano na prawie wołoskim w 1559 r. Nazwa (łemkowska
Jasył) pochodzi od rzeki Jasiołki i oznacza „jasną czystą wodę”.
Przez Jasiel biegła droga, która kupcy jadący
z Węgier próbowali ominąć komorę celną w Jaśliskach.
 |
Przed II wojną światową
było w Jasielu 75 gospodarstw, istniała drewniana cerkiew zbudowana w
1825 r. i posterunek straży granicznej. Zimą 1914- 1915 w okolicy trwały
ciężkie walki o przełęcze karpackie. |
20 marca 1946 r. w Jasielu miał miejsce
jeden
z najtragiczniejszych epizodów walk z UPA. W tym okresie banderowcy przystąpili
do systematycznej likwidacji polskich posterunków granicznych. Z grupy 90
żołnierzy stacjonujących
w Jasielu bandy UPA rozstrzelały kilkudziesięciu żołnierzy
i 6 oficerów. Podczas akcji Wisła cała wieś Jasiel została wysiedlona,
cześć mieszkańców na
ziemie zachodnie, część do Związku
Radzieckiego.
Wieś Jasiel
przestała istnieć.
W latach 1945/46, zabudowania spychaczami zrównano
z ziemią. Początkowo miejsce
zlikwidowanej wsi przeznaczono na pola uprawne, ale niezastosowanie
tarasowej uprawy i klimat górski spowodowały, że plony były mizerne. |
 |
Obecnie dolina Jasiołki, na terenie, której leżała wieś, została objęta
przez rezerwat przyrody "Źródliska Jasiołki". Został on utworzony
w 1993 roku i ma powierzchnie 1585 hektarów i jest jednym z większych rezerwatów
w polskich Karpatach. Na tym terenie znajduje się też wiele pamiątek
historycznych. Pierwszą
z nich jest pomnik poświęcony pomordowanym wopistom, wzniesiony na terenie ówczesnej
strażnicy.
Dalej, po zachodniej stronie drogi
znajdują się ruiny późniejszej strażnicy WOP-u, zbudowanej po 1946 roku. Po
likwidacji tej placówki budynek był początkowo jako schronisko, ale później
zamieniono go na owczarnie, używaną podczas wypasów.
Idąc dalej ok. 600 metrów drogą, napotykamy się na cerkwisko oraz cmentarz,
na którym pochowani są żołnierze sowieccy polegli jesienią 1944 roku,
podczas operacji dukielsko-preszowskiej.
Obok cerkwiska znajduje się także stary łemkowski cmentarz.
|
